Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng đòi hỏi sự chuyên nghiệp hóa cao, việc tuân thủ pháp luật không chỉ là nghĩa vụ bắt buộc mà còn mở ra cơ hội để các doanh nghiệp nhỏ phát triển một cách bài bản, minh bạch và bền vững. Mục tiêu xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và chuyên nghiệp đang là hướng đi quan trọng trong quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam.
Khi các chính sách quản lý mới bắt đầu có hiệu lực, hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể. Những thách thức này không chỉ đến từ việc tăng chi phí tuân thủ, hạn chế về năng lực vận hành mà còn từ tâm lý lo ngại bị kiểm soát chặt chẽ. Các chuyên gia nhận định rằng việc tuân thủ pháp luật đối với doanh nghiệp nhỏ không hề đơn giản. Lý do là các quy định tuy đơn giản với doanh nghiệp lớn nhưng lại có thể trở thành gánh nặng đáng kể đối với các đơn vị siêu nhỏ.
Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Quốc hội, đã chỉ ra rằng các chi phí như hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, kế toán viên, và việc nộp thuế đầy đủ… có thể chiếm một phần lớn trong doanh thu hoặc lợi nhuận vốn đã eo hẹp của các doanh nghiệp nhỏ. Hơn nữa, mức độ hiểu biết và năng lực vận hành hạn chế của các hộ kinh doanh khiến họ e ngại và lo lắng khi phải tuân thủ các quy định mới.
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cũng đồng tình rằng các chính sách hiện hành có xu hướng ngày càng chặt chẽ hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực như thuế, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy… Tuy nhiên, với doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là hộ kinh doanh cá thể, việc tuân thủ các quy định này đặt ra áp lực rất lớn về chi phí, thời gian và năng lực thực hiện.
Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn khẳng định rằng việc tuân thủ pháp luật là xu hướng không thể đảo ngược. Việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp giúp hợp pháp hóa hoạt động, mở ra cơ hội vay vốn, mở rộng quy mô và tăng độ tin cậy với đối tác. Để biến những thách thức thành cơ hội, các chính sách cần được thiết kế một cách linh hoạt, với lộ trình hợp lý và hệ thống hỗ trợ đủ mạnh.
Cụ thể, ông Phan Đức Hiếu đề xuất rằng cần thiết kế chính sách pháp luật có tính phân loại, phù hợp với quy mô doanh nghiệp. Trong đó, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nên được hưởng cơ chế giảm yêu cầu về hồ sơ, điều kiện hoặc các bước thủ tục hành chính phù hợp với năng lực thực hiện của họ. Ông Đậu Anh Tuấn cũng nhấn mạnh rằng việc thực hiện chính sách cần kết hợp cả ‘lực đẩy’ (bắt buộc phải làm) và ‘lực kéo’ (hỗ trợ để muốn làm), như miễn phí phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử; cung cấp các khóa đào tạo ngắn ngày; và tư vấn kịp thời từ cơ quan chức năng.
Cuối cùng, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công Trường đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), cũng nhấn mạnh rằng Nhà nước cần tiến xa hơn trong việc minh bạch hóa môi trường kinh doanh, loại bỏ các yếu tố ‘xin-cho’, giảm chi phí ngầm và quan trọng nhất là bảo đảm sự thống nhất giữa quy định trên giấy và thực thi thực tế. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) là tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Cổng thông tin điện tử Chính phủ cung cấp thông tin chính thức về các chính sách và hoạt động của Chính phủ, bao gồm các thông tin về pháp luật kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp.