Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động không ngừng, Việt Nam cần thực hiện tái cấu trúc tăng trưởng để đạt hiệu quả cao hơn. Đây là nhấn mạnh của TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF).
TS. Lực cho rằng, việc xác định đúng ‘bối cảnh mới’ cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn là vô cùng quan trọng. Ông cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua. Các yếu tố như biến đổi khí hậu, phân cực chính trị toàn cầu, và sự gián đoạn của chuỗi cung ứng toàn cầu đang tạo ra những thách thức lớn cho kinh tế Việt Nam.
Tuy nhiên, ông Lực cũng khẳng định rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng. Sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, và cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình. Đây là những cơ hội mà Việt Nam cần nắm bắt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Điều này sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng dựa vào vốn sang mô hình tăng trưởng dựa vào năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP).
TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp. Ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045.
Ông Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện ‘3I đồng thời’ (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân. Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia.
Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản. Điều này sẽ giúp Việt Nam tránh được những rủi ro tài chính và đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững.