Tình trạng bán thuốc kê đơn mà không cần đơn thuốc vẫn đang diễn ra phổ biến tại nhiều nhà thuốc và quầy thuốc tư nhân. Mặc dù ngành Y tế liên tục cảnh báo về nguy cơ kháng kháng sinh, biến chứng thuốc và các rủi ro sức khỏe do tự ý dùng thuốc gây ra, nhưng việc này vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả.

Mới đây, trong một chuyến đi kiểm tra thực tế, tại một số nhà thuốc trên địa bàn thành phố, tình trạng này vẫn được phát hiện. Người bán thuốc không yêu cầu đơn thuốc hay bất kỳ giấy chỉ định nào từ bác sĩ đã bán thuốc kháng sinh thuộc nhóm kê đơn cho người mua. Điều này tiềm ẩn nhiều hệ lụy nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ kháng thuốc, đa kháng thuốc và các tác dụng phụ nguy hiểm.

Cần siết chặt quản lý và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Việc quản lý và kiểm soát việc bán thuốc kê đơn cần được thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả, nhằm ngăn chặn những hậu quả xấu có thể xảy ra. Ngành Y tế cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn để đảm bảo việc bán thuốc được thực hiện đúng quy định, góp phần nâng cao sức khỏe và an toàn cho người dân.

Trước tình trạng trên, người dân cũng cần nâng cao ý thức và kiến thức về việc sử dụng thuốc an toàn, hiểu rõ về nguy cơ của việc tự ý dùng thuốc và mua thuốc không rõ nguồn gốc. Hơn nữa, cơ quan chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra thường xuyên để phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm, giúp tạo dựng một môi trường mua bán thuốc an toàn và minh bạch.

Trong khi chờ đợi những giải pháp từ phía cơ quan chức năng, mỗi cá nhân cũng cần cảnh giác và có trách nhiệm với sức khỏe của bản thân. Khi mua thuốc, người dân nên yêu cầu và cung cấp đơn thuốc hoặc các giấy tờ cần thiết cho người bán thuốc. Đồng thời, cơ quan chức năng cần có chế tài cụ thể, rõ ràng để có thể răn đe và hạn chế tối đa tình trạng này.

Trong bối cảnh hiện nay, hàng giả và hàng độc hại đang ngày càng len lỏi vào đời sống của người dân thông qua các loại thực phẩm, dược phẩm, và hàng tiêu dùng. Mới đây, trong đợt cao điểm chống hàng giả, hàng lậu, và gian lận thương mại, Công an TP.HCM đã thu giữ hàng hóa trị giá lên đến 40 tỷ đồng. Số hàng hóa này bao gồm nhiều mặt hàng giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng được bảo hộ tại Việt Nam.

Điển hình trong số các vụ việc bị phát hiện là việc thu giữ hơn 30.000 đơn vị mỹ phẩm giả mạo các nhãn hiệu như Johnson’s baby, Clear, Sensodyne, Nivea, Romano… Ngoài ra, một đường dây sản xuất 220.000 chai nhớt giả thương hiệu Castrol, Yamaha, Honda cũng bị cơ quan chức năng phát hiện. Đáng chú ý, một băng nhóm sản xuất dầu gió con ó giả nhãn hiệu ‘Eagle Brand Medicated Oil’ của Singapore với số lượng gần 70.000 chai cũng bị triệt phá.

Theo thống kê, trong năm 2024, có 47.000 vụ hàng giả, gian lận được xử lý. Điều đáng nói là xu hướng tăng của các vụ việc này trên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội đang trở nên rõ ràng. Vậy tại sao những sản phẩm độc hại này vẫn được sản xuất và tiêu thụ? Câu trả lời có thể nằm ở chính người tiêu dùng, những người vô tình biến mình thành ‘con tin’ của việc chạy theo giá rẻ mà quên mất kiểm chứng chất lượng thực tế.

Một khảo sát về hành vi mua sắm bốc đồng trên 400 người dân ở TP.HCM cho thấy, có đến 36% người được hỏi thừa nhận họ thường xuyên mua hàng mà không kiểm tra kỹ chất lượng, nguồn gốc sản phẩm. Lý do chủ yếu được đưa ra là tâm lý ‘sợ lỡ deal’, sợ bỏ lỡ cơ hội mua hàng giảm giá. Ngoài ra, con số 68% người tiêu dùng tin tưởng tuyệt đối vào người nổi tiếng quảng cáo cũng cho thấy sức mạnh của marketing trong việc chi phối quyết định mua sắm. Đặc biệt, 82% người tiêu dùng chọn sản phẩm dựa trên yếu tố giá cả, thay vì chất lượng.

Chuyện khởi nghiệp với dòng chả lụa thuần khiết, không hàn the, gói bằng lá chuối tự nhiên, buộc bằng lạt tre, nhưng thất thế trước nhóm hàng giá rẻ chỉ 80.000-100.000 đồng/kg, cho thấy một bộ phận người tiêu dùng coi trọng giá rẻ hơn sức khỏe. Để tạo ra ‘phép màu’ trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, cần triển khai chiến lược toàn diện trên ba vấn đề chính. Mỗi người tiêu dùng cần được trang bị kỹ năng cơ bản như đọc nhãn mác, kiểm tra nguồn gốc xuất xứ, không tin mù quáng vào quảng cáo…

Về mặt pháp lý, cần xử phạt nghiêm khắc các doanh nghiệp vi phạm môi trường, xử lý hình sự nghiêm minh các hành vi sản xuất thực phẩm độc hại, công khai rộng rãi danh tính người vi phạm trên mọi phương tiện thông tin đại chúng. Cuộc chiến với hàng giả, độc hại rõ ràng không đơn thuần là vấn đề y tế công cộng, mà còn là cuộc chiến về đạo đức kinh doanh và niềm tin xã hội. Chỉ khi nào người tiêu dùng thực sự đặt sức khỏe và chất lượng cuộc sống lên trên yếu tố giá cả, khi đó Việt Nam mới có thể tạo ra ‘phép màu’ về tiêu dùng, góp phần vào cuộc chiến chống hàng giả.